@pythongable

@pythongable mình làm nghề này là tình cờ, mẹ mình trước kia làm trinh sát sau đó chuyển sang làm phòng chống tệ nạn xã hội. Lúc đầu mình cũng không để ý công việc của mẹ lắm. Khoảng những năm 2005-2010 các tổ chức phi chính phủ bắt đầu tác động vào các cán bộ nhà nước làm việc trong lĩnh vực này để tìm cách thay đổi quan niệm và nhận thức của họ. Mẹ giới thiệu cho mình vào thực tập ở tổ chức Liên hợp quốc về HIV/AIDS nên mình dần biết nhiều hơn. Về sau đi làm cũng là tình cờ vì dịch tài liệu mà được tuyển về làm.

Người mình nể nhất là sếp của mình, cũng là người một tay vun vén để đào tạo mình thành ra bây giờ. Lúc mới bắt đầu điều trị nghiện ma túy là một thứ rất mới, thậm chí hiện nay cả Việt Nam chắc không có quá 10 người có chứng chỉ quốc tế chính thức về điều trị nghiện (lạc đề một chút, dù mình sắp có chứng chỉ nhưng còn cần quá trình thực tập có giám sát nữa mới được cấp chứng chỉ quốc tế). Mình tận mắt chứng kiến quá trình đi từ những bước đầu tiên, cô cứ nhằm những chỗ chưa ai làm mà khởi sướng: đào tạo cán bộ công tác xã hội về điều trị nghiện, thành lập khoa y học về nghiện (cả 2 đều ở bước đầu), xây dựng hướng dẫn về điều trị nghiện... Có 2 điều mình nể nhất ở cô là việc cô đề cao những cách tiếp cận có bằng chứng khoa học và thứ 2 là khả năng làm việc 20/24 giờ mà vẫn giữ được thăng bằng.

Mình chắc sẽ không định làm nghề này mãi, vì ước mơ từ bé của mình là mở một nhà hàng. Nhưng mình sẽ theo dõi và giúp đỡ những hoạt động này mãi. Những người mình làm việc cùng, họ thường sống cuộc sống không được sung sướng cho lắm, họ cũng không phải lúc nào cũng tốt tính, nhưng làm với họ lâu thì lại không dứt ra được vì họ sống khá tình nghĩa. Nhiều người sống cuộc sống cô độc không ai giúp đỡ nên khi ai giúp họ thì họ rất quý. Vì vậy mà mình cảm thấy gắn bó và thương họ.

Điều đáng sợ nhất với một con nghiện là bị gọi là một con nghiện. Về mặt tình cảm, họ thường hay bị người khác nghi kỵ nên khó lúc nào họ có thể sống hòa hợp an lành ở đâu, kể cả trong gia đình. Bị lộ danh tính là một "con nghiện" gần như là một dấu chấm hết, mất việc, bị gia đình xa lánh, xã hội xúc xiểm. Thực tế rất nhiều người nghiện ma túy cũng có rối loạn tâm thần đồng diễn, nổi bật là trầm cảm, lo âu. Về mặt khoa học, nghiện có thể được coi là một hội chứng rối loạn tâm thần trong đó bệnh nhân mất khả năng phản ứng với kích thích bên ngoài gây căng thẳng mà chỉ có thể sử dụng ma túy để phản ứng với các kích thích này. Vì vậy, gọi họ là con nghiện hay các ngôn ngữ, ý nghĩ mang tính kỳ thị, chỉ trích khiến họ sử dụng ma túy nhiều hơn và chịu nhiều tác động có hại đi kèm với ma túy hơn. Điều này lại làm tăng căng thẳng của họ và khiến họ lại dùng ma túy nhiều hơn nữa.

@wateveriam Tùy vào định nghĩa của từ "cai". Hình ảnh cai nghiện mọi người thấy trên TV là giai đoạn "cắt cơn chất dạng thuốc phiện (ở Việt Nam có thể hiểu nôm na chất dạng thuốc phiện là heroin)". Mình sẽ giới thiệu kỹ hơn về mặt khoa học ở dưới comment trả lời bạn Scouter. Mình đã trực tiếp cắt cơn cho khoảng chỉ 10 người - mình chỉ là tư vấn viên, công việc cắt cơn thường là của bác sĩ. Tuy nhiên mình đã giám sát việc cắt cơn và hướng dẫn cắt cơn cho khoảng 150 trường hợp ở một số tỉnh ở Việt Nam.

Hầu hết những người mình đã trực tiếp tham gia cắt cơn về sau đều sử dụng lại heroin. Tuy nhiên phải nói với mình điều đó không quan trọng lắm. Những người sử dụng lại heroin được giới thiệu tham gia vào chương trình điều trị duy trì, có nghĩa là họ phải đến các điểm cấp phát thuốc hàng ngày để uống một loại thuốc tên là Methadone. Methadone thực chất cũng là một chất dạng thuốc phiện như heroin, nhưng nó "nhẹ" hơn nhiều: không có cảm giác phê sướng, rẻ tiền hơn rất nhiều lần (ở nhiều nơi ở VN một liều methadone tốn 10.000/ngày, trong đó trung bình một người dùng ma túy tiêu hết khoảng 500.000/ngày cho heroin), ít gây hại cho cơ thể, làm người uống không còn vật vã và thèm heroin nữa. Nhờ vậy họ có thể tham gia làm công việc ở nhà, một số người còn có thể đi làm ở các doanh nghiệp bình thường.

Như đã giới thiệu, mình có làm việc trực tiếp với những người sử dụng ma túy. Những người này được tổ chức lại thành các nhóm nhỏ ở địa phương. Họ có thể vừa uống thuốc methadone vừa tự tổ chức thành các câu lạc bộ sinh hoạt nói chuyện, chơi bóng hơi, có nơi còn tổ chức từ thiện hoặc thực hiện các dự án để tự giúp đỡ những người cùng cảnh. Tuy nhiên theo kinh nghiệm cá nhân của mình thì chỉ khoảng 1/4, 1/5 những người đi điều trị sau đó sẽ tham gia các hoạt động này. Số còn lại sẽ quay lại cuộc sống bình thường, đi làm xa, ở nhà không giao lưu với bạn bè "xấu"... tuy nhiên như đã nói ở trên, khi gặp các kích thích căng thẳng trong cuộc sống họ sẽ lại tái nghiện.

@wateveriam con nghiện mà ko gọi là con nghiện thì gọi là gì hả bác? Mọi người kỳ thị bởi nỗi sợ ko biết 1 người nghiện có thể gây ra những hành động nguy hiểm gì cho mình (quá nhiều vụ án gây ra bởi tội phạm nghiện ma tuý rồi). Nên bảo ko nghi kỵ thì quá khó, còn hơn rất nhiều người bị HIV. Bây giờ cứ nói tới ma tuý lại nghĩ tới Philippines là thấy sợ rồi

@luster

Chào bác, nếu không muốn dùng từ con nghiện thì mình có thể dùng từ người nghiện hoặc người sử dụng ma túy.

Về các vụ án có liên quan đến người nghiện, em nghĩ báo chí đã tập trung đẩy các yếu tố này lên vì thứ nhất người viết báo có thể không hiểu rõ về ma túy và đã mặc nhiên coi ma túy là động cơ gây án, thứ hai đây là một biện pháp để tăng lượt tương tác khi mọi người vào bài để phê phán ma túy. Sở dĩ em nghĩ vậy vì người nghiện ma túy thường chỉ ăn cắp vặt chứ ít khi thực hiện vụ án nào lớn, do ăn cắp thì họ có tiền nhanh, không phải lên kế hoạch, và người nghiện thường yếu ớt hơn nhiều so với người không nghiện.

Chuyện của Philippines là do chính phủ đàn áp người sử dụng ma túy gây ra. Trong khoảng 5 tháng kể từ khi bắt đầu chiến dịch, ước tính có khoảng 6000 người bị giết liên quan đến ma túy. Giữa bên người nghiện và bên đang giết người nghiện, liệu bên nào đáng sợ hơn? Trước đó người nghiện có thể gây ra nhiều hơn 6000 cái chết trong 5 tháng để có thể hợp lý hóa biện pháp giết người nghiện hay không?

Thực tế ở Việt Nam từ khi bên công an thắng thế về chính trị cả về chính sách và tin tức đã có sự thay đổi. Chẳng hạn, bác có thể thấy các tin tức về hợp pháp hóa mại dâm đã biến mất. Một loạt các hướng dẫn mới đã ra đời để cố gắng lại bắt người nghiện đi trại tập trung. Tuy nhiên nếu bác để ý, các khu vực được cho là có vấn đề nhiều nhất với người nghiện cũng thường là những tỉnh có chính sách cứng rắn nhất với người nghiện, nhất là các tỉnh phía Nam.

Năm 2015 bên em có làm việc với Bắc Giang, họ đã quyết định không đưa một ai đi trung tâm cai nghiện bắt buộc cả, và không thấy có sự thay đổi đáng kể nào đến trật tự trị an của tỉnh. (Lê Văn Luyện không nghiện ma túy )

Nói dông dài như vậy, cái chính em muốn nói là việc kỳ thị người sử dụng ma túy chưa chắc đã khiến mọi người an toàn hơn. Cách cư xử đúng đắn nhất mà em đã đúc rút ra là không kỳ thị, cố gắng lắng nghe họ nhưng không tin tưởng và thương họ mù quáng mà cần tỉnh táo. Với những người sử dụng đá là người có khả năng kích động do hoang tưởng thì cho thấy mình không đe dọa gì họ mới là biện pháp an toàn nhất, vì phản ứng bạo lực của họ là tự vệ do họ có suy nghĩ hoang tưởng là mình muốn hại họ. Ở Mỹ, với người dùng chất kích thích thì họ ưu tiên để những người có mối quan hệ tốt với người đó, có vóc dáng nhỏ (để trông không nguy hiểm) sử dụng kỹ năng hóa giải xung đột (de-escalation skills) để trấn an bệnh nhân, sau đó đưa bệnh nhân đến nơi an toàn, ăn, ngủ và uống thuốc để hồi phục lại. Đối với người đang hoang tưởng do đá, cử động bất chợt, người cao to, tiếng lớn, đến gần đột ngột, can ngăn, tranh cãi... đều là những dấu hiệu có thể khiến họ thấy nguy hiểm và tấn cộng.

Nói chung, em nghĩ sự kỳ thị lo sợ là do mình chưa biết về những việc đó. Biết càng nhiều, sợ càng ít bác ạ.

@QuatMay bạn email vào ttrand.cergy@gmail.com nhé.

@wateveriam Anh còn dùng mail này không? mình có việc nhờ chút ạ

@kien8 mình vẫn dùng email này, có gì cứ email mình bạn nhé